Ny Eglizy Katolika dia fantatra amin'ny fanarahana fitsipika sy didy maromaro izay heverina ho Didin'ny Fiangonana. Ireo torolalana ireo dia nampitaina nandritra ny taonjato maro ary ampahany fototra amin'ny foto-pampianarana katolika. Na izany aza, vitsy no nijanona mba hanontany tena hoe iza no manana andraikitra amin’ny fanoratana sy fametrahana ireo didy izay mifehy ny fiainan’ny mpino ireo. Ato amin’ity lahatsoratra ity dia hijery ny niandohan’ny Didin’ny Fiangonana isika ary hanazava hoe iza no mpanoratra na mpanoratra ireo torolalana manan-danja ireo. Vakio hatrany mba hahitana ny tantara mahavariana ao ambadiky ny Didin'ny Fiangonana.
Fanondroana atiny
1. Ny niandohan’ny Didin’ny Fiangonana: Fanambarana avy amin’Andriamanitra sy fivoarana ara-tantara
Ny Didin’ny Fiangonana, izay fantatra koa amin’ny hoe didin’ny Fiangonana, dia miorim-paka ao amin’ny Fanambaran’Andriamanitra ary nivoatra nandritra ny tantaran’ny Fiangonana. Ireo didy ireo dia manana tanjona lehibe amin’ny fitarihana ny fiainan’ny mpino sy hanamafisana ny fifandraisany amin’Andriamanitra sy ny fiarahamonina kristiana.
Tany am-boalohany dia naorin’i Jesoa Kristy tamin’ny alalan’ny fitoriany sy ny fampianarany ny Didin’ny Fiangonana. Nandritra ny fanompoany teto an-tany, ny Tompo dia nitondra antsika ny fahafenoan’ny lalàn’Andriamanitra ary nanorina ny fototry ny fiainana feno fitiavana sy fahamarinana. Nanomboka teo, ny Fiangonana, izay tarihin’ny Fanahy Masina, dia namolavola sy nampifanaraka ireo didy ireo nandritra ny taonjato maro mba hamaliana ireo filàna manokana sy fanamby amin’ny vanim-potoana tsirairay.
Ny fivoarana ara-tantara ny Didin’ny Fiangonana dia voamariky ny fijoroana ho vavolombelona sy ny fahendren’ny olo-masina, ny konsily ekiomenika ary ny fampianaran’ny Papa. Tamin’ny alalan’ny fitarihan’ny Fanahy Masina no nanamarika sy nanambara ireo didy ireo ho fomba mivaingana hiainana ny finoantsika ny Fiangonana. Ireo didy ireo, izay ahitana ny didy momba ny fanatrehana lamesa, ny fiaiken-keloka amin’ny fanasan’ny Tompo, ny fitandremana ny andro fifadian-kanina sy ny fifadian-kanina, dia fanehoana ny fitiavan’Andriamanitra ny olony ary manampy antsika hitombo amin’ny fahamasinana sy ny firaisana amin’ny Fiangonana maneran-tany.
2. Ny andraikitry ny Rain’ny Fiangonana amin’ny fandrafetana ny Didy
Ny Rain’ny Fiangonana dia nandray anjara fototra tamin’ny famolavolana ny Didy, ka nanome fototra mafy orina ny fitondran-tena sy ny fampianaran’ny Fiangonana. Tamin’ny alalan’ny fahalalan’izy ireo lalina ny soratra masina sy ny fanoloran-tenany tamin’ny finoana, dia nandray anjara lehibe tamin’ny fahatakarana sy fampiharana ny Didy teo amin’ny fiainan’ny mpino isan’andro ireo mpitondra fivavahana ireo.
Iray amin’ireo fandraisan’anjaran’ny Rain’ny Fiangonana lehibe indrindra ny fandikana ny Didy araka ny fomban-drazana sy traikefa kristiana. Tamin’ny alalan’ny fandalinana sy ny fifanakalozan-kevitra momba ireo andinin-teny masina, dia namolavola fahatakarana lalindalina kokoa ny didy tsirairay sy ny fampiharana izany amin’ny toe-javatra samihafa eo amin’ny fiainana izy ireo. Ny asany dia ny fampifandraisana ny soatoavina fototra sy ny foto-kevitry ny finoana Kristiana amin'ny zava-misy mivaingana tamin'izany fotoana izany, izay namela ny mpino hotarihina amin'ny fanapahan-kevitra ara-moraly sy ara-moraly.
Fanampin’izany, ny Rain’ny Eglizy dia nandray anjara lehibe tamin’ny famolavolana ny fampianarana ara-moraly ny Didy tamin’ny alalan’ny fitoriana sy ny fanoratana. Tamin’ny alalan’ny homiliana sy ny fanaovan-javatra ara-teôlôjia no nizarany ny fahendreny sy ny fahatakarany ny Didy, nanampy ny mpino hahatakatra sy hiaina araka ireo didin’Andriamanitra ireo. Nasongadin’ny fampianarany ny maha-zava-dehibe ny fankatoavana ny Didy ho fomba iray hampitomboana ara-panahy sy hananana fiainana feno fahamasinana. Toy izany koa, nampitain’izy ireo ny filana ny fahasoavan’Andriamanitra hahatanteraka izany sy ny maha zava-dehibe ny famindram-po sy ny famelan-keloka amin’ireo izay mandika ny Didy.
3. Ny fitaoman’ny fampianarana sy fomban-drazana apôstôly eo amin’ny Didin’ny Fiangonana
Ny fitaoman’ny fampianaran’ny apôstôly sy ny fomban-drazana no tena fototry ny fananganana ny Didin’ny Fiangonana. Ireo didy ireo, izay mifototra amin’ny foto-kevitra sy soatoavina nampitain’ny apostolin’i Jesosy, dia natao ho mpitari-dalana ho an’ny mpino eo amin’ny fiainany ara-panahy sy ara-pitondrantena. Manaraka izany dia hojerentsika ny fomba namolavolan’ireo fampianarana ireo ny Didin’ny Fiangonana.
1. Fitiavana an’Andriamanitra sy ny mpiara-belona: Ny didy voalohany ao amin’ny Fiangonana, izay avy amin’ny didy lehibe indrindra nomen’i Jesosy, dia maneho ny fampianaran’ny apostoly ny amin’ny maha-zava-dehibe ny fitiavana an’Andriamanitra mihoatra noho ny zavatra rehetra sy ny fitiavana ny namana tahaka ny tena. Io fampianarana apostolika io dia nampitaina hatramin’ny taranaka fara mandimby ary lasa fototry ny fampandrosoana ny didy hafa.
2. Fandraisana anjara amin’ny Eokaristia: Nampianarin’ny apostoly ny Kristianina voalohany ny maha zava-dehibe ny fandraisana anjara amin’ny Eokaristia mba hihazonana fifandraisana akaiky amin’Andriamanitra sy hanamafy orina ny finoany. Izany fampianarana izany dia hita taratra ao amin’ny didin’ny Fiangonana hanatrika ny Lamesa amin’ny alahady sy andro masina adidy. Amin’ny alalan’ny fandraisana anjara amin’ny Eokaristia, ny mpino dia afaka mahatsapa ny fanatrehan’i Jesosy sy manavao ny fanoloran-tenany amin’ny fampianarana apostolika.
3. Fanajana ny fanamasinana ny fotoana: Ny apostoly dia nampiditra ny maha-zava-dehibe ny fanamasinana ny fotoana tamin’ny fanokanana fotoana manokana hivavahana sy hivavahana amin’Andriamanitra. Io fomban-drazana apostolika io dia noraisina tao amin’ny didin’ny Fiangonana mba hitandremana ny andro masin’ny adidy sy ny fotoam-pivavahana. Ny fankalazana ny Karemy, ny Herinandro Masina ary ny Fiaviana dia ohatra amin’ny fomba ahafahan’ny mpino manaraka ny fampianaran’ny apôstôly momba ny fanamasinana ny fotoana amin’ny alalan’ny fanao sy fombafomba manokana.
4. Inona no didy lehibe ao amin’ny Fiangonana ary ahoana no ifandraisany amin’ny Didin’Andriamanitra?
Ao amin’ny finoantsika katolika dia mampianatra antsika ny Fiangonana fa ankoatra ny didy folo nomen’Andriamanitra an’i Mosesy ao amin’ny Testamenta Taloha dia misy ihany koa ny didin’ny Fiangonana. Ireo didy ireo, na dia tsy mitovy amin’ny an’Andriamanitra aza, dia mitarika antsika amin’ny fiainantsika andavanandro amin’ny maha-mpanara-dia mahatoky antsika.
Ny didy fototry ny Fiangonana dia:
- Manatrika Lamesa amin'ny Alahady sy ny Andron'ny Adidy: Mampianatra antsika ny maha zava-dehibe ny fandraisana anjara mavitrika amin’ny Eokaristia amin’ny maha-fiangonan’ny finoana azy ny Fiangonana mba hanamafisana ny fifandraisantsika amin’Andriamanitra.
- Miaiky ny fahotantsika, fara fahakeliny, indray mandeha isan-taona: Ny Sakramentan’ny Fampihavanana dia manome antsika fahafahana hibebaka amin-kitsimpo amin’ny fahotantsika sy handray ny famelan-keloka sy ny fahasoavan’Andriamanitra.
- Raiso ny Kômonio masina farafaharatsiny mandritra ny Paska: Ny Eokaristia no ivon’ny finoantsika katolika ary zava-dehibe ny mamelona ny tenantsika amin’ny Vatana sy ny ran’i Kristy.
- Tandremo ny andro fifadian-kanina sy fifadian-kanina napetraky ny Fiangonana: Manampy antsika hahatsiaro ny soron’i Jesosy sy hanamafy orina ny fiainantsika anaty izao andro fibebahana izao.
- Mandraisa anjara amin’ny fanohanan’ny Fiangonana: Ny fahalalahan-tanana amin’ny fanampiana ara-bola no ahafahan’ny Fiangonana manatanteraka ny asa fitoriana ny filazantsara sy manome fanohanana ireo izay tena mila izany.
Na dia tsy mitovy tanteraka amin’ny Didin’Andriamanitra aza ny Didin’ny Fiangonana dia mifandray akaiky izy ireo. Manampy antsika hiaina mifanaraka amin’ny sitrapon’Andriamanitra sy hitombo ara-panahy ny didin’ny Fiangonana. Amin’ny fanatanterahana ny didin’ny Fiangonana dia manakaiky kokoa an’Andriamanitra isika ary manatanjaka ny tenantsika amin’ny maha-fiangonan’ny finoana antsika.
5. Ny marimaritra iraisana momba ny didy: adihevitra sy fivoarana nandritra ny taonjato maro
Ny Eglizy Katolika dia toerana natao hisaintsainana sy hifanakalozana hevitra momba ny didy nandritra ny taonjato maro. Na dia tsy niova aza ny votoatin’ny didy dia nivoatra ny fomba fandraisan’ny olona azy sy ny fampiharana azy eo amin’ny fiainana andavan’andro satria niova ny fiaraha-monina sy ny filan’ny mpino. Ireo ady hevitra sy fivoarana ireo dia naneho ny marimaritra iraisana ara-pivavahana manodidina ny Didy, mikatsaka mandrakariva ny fahasambarana ara-panahy sy ara-moraly ho an'ny mpino.
Ny iray amin'ireo adihevitra manan-danja indrindra dia nifantoka tamin'ny fifandraisan'ny taratasy sy ny fanahin'ny Didy. Raha nanantitrantitra ny maha-zava-dehibe ny fanarahana an-tsakany sy an-davany ny didy ny sasany, ny hafa kosa nanasongadina ny ilana hihoatra ny taratasy sy hiaina araka ny fanahin’ny Didy. Ity adihevitra ity dia nitarika fahatakarana lalindalina kokoa ny fitondran-tena kristiana ary nanome tari-dalana ho an'ny pastoraly amin'ny fampiharana ny Didy amin'ny toe-javatra mivaingana eo amin'ny fiainana andavanandro.
Nandritra ny taonjato maro dia nisy ny fivoarana teo amin’ny fomba fahafantarana sy fampianarana ny Didy. Nanomboka tamin’ny Fiangonana tany am-boalohany, tamin’ny alalan’ireo raim-pianakaviana sy dokotera tao amin’ny Fiangonana, ka hatramin’izao, ny vanim-potoana tsirairay dia nitondra ny fomba fijeriny manokana ary nisy fiantraikany tamin’ny fahatakarana sy ny fampiharana ny Didy. Tsy mirindra na mitovitovy io fizotry ny evolisiona io, fa nipoitra tamin’ny alalan’ny fifampiresahana sy ny fahaiza-manavaka teo anivon’ny fiangonan’ny fiangonana, mba hitadiavana hatrany ny fahatokiana ny Filazantsara sy ny fitomboan’ny fahamasinana.
6. Ny fahefan’ny Fiangonana sy ny anjara asany amin’ny fanambarana sy fanavaozana ny Didy
Ny fahefana ara-pivavahana dia mitana anjara toerana lehibe amin’ny fanambarana sy fanavaozana ny Didy, satria izy no tompon’andraikitra amin’ny fampitana sy fampianarana ireo didy ara-moraly sy ara-panahy izay mitarika ny fiainan’ny mpino. Amin’ny alalan’ny Soratra Masina, ny fomban-drazana ary ny fampianarana momba ny Magisterium, ny fahefana ara-pivavahana dia mitarika ny fiaraha-monina mino amin’ny fahatakarana sy fampiharana ny Didy eo amin’ny fiainany andavanandro.
Voalohany indrindra, ny fahefana ara-pivavahana dia manana adidy manambara ny Didy ho tari-dalana ara-moraly miorina amin’ny fitiavana an’Andriamanitra sy ny namana. Ny asany dia ny mampahatsiahy ny mpino fa ireo didy ireo dia tsy fitsipika apetraka fotsiny, fa lalana mankany amin’ny tena fahasambarana sy fahatanterahan’ny olombelona. Toy izany koa, ny fahefan’ny Fiangonana dia tsy maintsy manantitrantitra ny maha zava-dehibe ny fiainana ny Didy ho valin’ny fitiavana sy ny famindram-pon’Andriamanitra, fa tsy ho enta-mavesatra na fanerena ivelany.
Fanampin'izany, manana adidy ny fahefana ara-pivavahana mba handinika sy hanavao ny fampianarana ny Didy ho valin'ny fanamby sy ny fiovan'ny zava-misy eo amin'ny fiaraha-monina. Izany dia midika fisaintsainana sy fahaiza-manavaka tsy tapaka, mba hampiharana ireo fitsipika fototry ny Didy amin'ny toe-javatra manokana amin'ny vanim-potoana tsirairay. Na izany aza, ny fanavaozana rehetra dia tsy maintsy mifanaraka mandrakariva amin'ny sitrapon'Andriamanitra sy ny fampianaran'ny Fiangonana, mikatsaka ny hitandro ny tsy mety lany andro sy ny maha-iraisam-pirenena ny Didy.
Ny fahefan’ny Fiangonana, amin’ny fanoloran-tenany hitarika ny mpino amin’ny fahatakarana sy ny fiainana ny Didy, dia mitana anjara toerana lehibe eo amin’ny fananganana ara-moraly sy ara-panahy ny mpino. Ny asan'izy ireo dia ny fampitana ny fampianaran'ny Fiangonana amin'ny mazava sy ny fanetren-tena, ny fampiroboroboana ny fifampiresahana amin'ny mpirahalahy sy misokatra izay ahafahan'ny mpino mahazo sy mampifanaraka ny Didy eo amin'ny fiainany manokana. Amin’izany fomba izany, ny fahefan’ny Fiangonana dia miasa ho mpitari-dalana mpitandrina, miaraka amin’ny mpino amin’ny fitomboany ara-panahy ary manampy azy ireo hiaina araka ny didin’Andriamanitra.
Raha fintinina, ny fahefana ara-pivavahana dia manana adidy manambara sy manavao ny Didy, manazava izany mazava tsara ary mikatsaka ny fampiharana izany eo amin’ny fiainan’ny mpino. Amin’ny alalan’ny fampianarana sy ny fitarihana pastôraly, ny fahefan’ny Fiangonana dia mandray anjara amin’ny fananganana feon’ny fieritreretana marina sy hanamafisana ny fiainana ara-moraly sy ara-panahy eo amin’ny fiarahamonina mino. Toy izany no anatanterahan’ny fahefana ara-pivavahana ny andraikiny amin’ny maha-mpitarika ny sitrapon’Andriamanitra sy mpanentana ny soa iombonana, mifanaraka hatrany amin’ny Didy sy ny fampianaran’ny Fiangonana.
7. Ny didin’ny Fiangonana ho tari-dalana ho an’ny fiainana kristianina eo amin’ny fiaraha-monina ankehitriny
Ny Fiangonana, amin’ny maha-reny sy mpampianatra azy, dia manolotra antsika ny Didin’ny Fiangonana ho mpitari-dalana azo antoka mba hiainantsika ny finoantsika kristiana amin’izao fiaraha-monina ankehitriny izao. Ireo didy ireo dia fitambarana fampianarana sy fitsipika izay manampy antsika ho mpianatr’i Kristy mahatoky sy hitombo amin’ny fifandraisantsika amin’Andriamanitra sy ny hafa.
Voalohany indrindra, mampahatsiahy antsika ny maha-zava-dehibe ny fankalazana ny Eokaristia ho loharano sy tampon’ny fiainantsika kristianina ny didy handray anjara amin’ny Lamesa isaky ny alahady sy andro adidy. Ny fanatrehana Lamesa, ny fandraisana an’i Jesoa amin’ny Eokaristia ary ny fiombonana amin’ny fiangonana kristianina dia manavao sy manatanjaka antsika ara-panahy, mampiray antsika amin’ny Fiangonana ary manampy antsika ho vavolombelon’ny finoantsika an’izao tontolo izao.
Ny didy iray hafa dia ny miaiky heloka, fara fahakeliny, indray mandeha isan-taona. Ny fiaiken-keloka ara-tsakramenta dia manampy antsika hamantatra ny fahadisoantsika, hibebaka amin’izany, ary hahazo ny famelan’Andriamanitra amin’ny alalan’ny sakramentan’ny fampihavanana. Fotoan’ny fihaonany manokana amin’i Jesosy izany, izay hiainantsika ny fitiavany feno famindram-po sy hanasana antsika hiova fo sy hitombo ao amin’ny fahamasinana.
8. Ny maha zava-dehibe ny fahalalana sy ny fiainana ny Didin’ny Fiangonana eo amin’ny fiainan’ny mino
Ny Didin’ny Fiangonana dia fototra eo amin’ny fiainan’ny mino satria mitarika antsika amin’ny lalan’ny finoana sy manampy antsika hanana fiainana kristiana marina. Ny fahafantarana sy ny fiainana ireo Didy ireo dia manome fahafahana antsika hanamafy orina ny fifandraisantsika amin’Andriamanitra sy amin’ny fitambaran’ny finoana misy antsika. Fampahatsiahivana tsy tapaka ny fampianaran’i Jesosy izany ary manampy antsika hanavaka ny tsara sy ny ratsy eo amin’ny fanapahan-kevitra sy ny ataontsika andavanandro.
Ny Didin’ny Fiangonana dia natao hitarihana antsika eo amin’ny fiainantsika ara-panahy sy hanampy antsika hitombo amin’ny fahamasinana. Ny sasany amin’ireo didy ireo dia ny fandraisana anjara amin’ny Lamesa Alahady sy ny andro masina adidy, ny fandehanana mikonfesy farafahakeliny indray mandeha isan-taona, ny fandraisana ny kômonio mandritra ny Paska, ny fifadian-kanina sy ny fifadiana hena amin’ny andro voatondro, ary ny fandraisana anjara amin’ny fanohanan’ny Fiangonana. Amin’ny alalan’ny fiainana ireo Didy ireo dia maneho ny fanoloran-tenantsika amin’ny finoantsika sy ny andraikitsika amin’ny maha-mpikamban’ny Fiangonana antsika isika.
Zava-dehibe ny mahatsiaro fa ny Didin’ny Fiangonana dia tsy fitsipika apetraka fotsiny, fa torolalana feno fitiavana izay manampy antsika hitombo amin’ny fifandraisantsika amin’Andriamanitra sy hiaina ny finoantsika tanteraka. Amin’ny alalan’ny fandraisana sy ny fiainana ireo Didy ireo no hiainantsika ny fifaliana sy ny fiadanana azo avy amin’ny fanarahana ny lalan’Andriamanitra. Fanampin'izany, amin'ny fiainana ireo Didy ireo eo amin'ny fiaraha-monina, dia miara-miombona amin'ny mpino hafa isika amin'ny traikefa iombonana momba ny finoana ary lasa Fiangonana velona sy mijoro ho vavolombelona eto amin'izao tontolo izao.
9. Tolo-kevitra hanamafisana ny fahatakarana ny Didin’ny Fiangonana
Amin'ity fizarana ity dia hahita sasany ianao. Ireo soso-kevitra ireo dia hanampy anao hiaina amin’ny fomba feno kokoa ny finoanao sy hahatakatra bebe kokoa ireo lalana navelan’Andriamanitra ho antsika mba hitarika antsika ho amin’ny fiainana mandrakizay.
1. Halalino ny antontan-taratasy sy ny katesizy: Ny fahalalana no fanalahidin’ny fahatakarana lalina ny Didy. Mandania fotoana hamakiana ny antontan-taratasin'ny Fiangonana sy ny katesizy miresaka momba ny Didy. Ao amin'izy ireo dia hahita fanazavana mazava sy lalina izay hanampy anao hampiditra ny heviny sy ny fampiharana azy eo amin'ny fiainanao andavanandro.
2. Mandraisa anjara amin'ny vondrona fianarana: Ny fandraisana anjara amin'ny fianarana Baiboly na vondrona katesizy dia ahafahanao mizara ny ahiahinao sy ny fisalasalanao amin'ny olona hafa izay maniry hitombo amin'ny finoany ihany koa. Ireo habaka ireo dia mety tsara mba hisaintsainana sy hiarahana mianatra momba ny Didy, sady manatsara ny tenanao amin'ny fomba fijery sy ny traikefan'ny hafa.
3. Mitadiava fitarihana ara-panahy: Ny fananana tale ara-panahy na pretra iray hitarika anao amin’ny dianao amin’ny finoana dia mety hanampy lehibe amin’ny fampitomboana ny fahatakaranao ny Didin’ny Fiangonana. Ho afaka hanampy anao amin’ny fandikana ny Didy sy ny fampiharana azy ireo eo amin’ny fiainanao andavanandro izy ireo, ka hanome anao fitarihana ara-panahy mafy orina sy manokana.
10. Andraikitry ny tsirairay sy ny fiaraha-monina amin'ny fiainana ny Didin'ny Fiangonana
Antso tsy tapaka ny hiaina mifanaraka amin’ny finoantsika sy hikarakara ny fifandraisantsika amin’Andriamanitra sy amin’ny hafa. Ny Didy dia tari-dalana avy amin’Andriamanitra izay mampianatra antsika ny fomba hitiavana an’Andriamanitra ambonin’ny zavatra rehetra sy ny hitiavantsika ny namantsika tahaka ny tenantsika. Amin’ny alalan’ny fitandremana ireo Didy ireo no ahafahantsika manorina fiarahamonina marina sy mpirahalahy.
Ao anatin’izao tontolo izao miha-mitombo ny fitiavan-tenan’ny tsirairay, dia ilaina ny mitadidy fa tsy azo iainana irery ny finoantsika. Amin’ny maha-mpikambana ao amin’ny fiarahamonina kristiana antsika dia tsy maintsy mandray andraikitra amin’ny fampiroboroboana sy fiaraha-miaina ny Didy isika. Tafiditra amin’izany ny fanoloran-tena amin’ny fitomboantsika ara-panahy manokana, fa koa ny fahavononana hanohana sy hampahery ireo rahalahintsika eo amin’ny lalan’ny finoana.
Toy izany koa, ny andraikitry ny tsirairay sy ny fiaraha-monina eo amin’ny fiainana ny Didy dia manasa antsika ho tonga saina amin’ny zavatra ataontsika sy ny fanapahan-kevitra noraisintsika. Ny safidy rehetra ataontsika, na kely na lehibe, dia misy fiantraikany amin’ny fifandraisantsika amin’Andriamanitra sy ny fiaraha-monina misy antsika. Noho izany dia ilaina ny mitandrina sy mandinika ny antony manosika sy ny toe-tsaintsika amin’ny fahazavan’ny Didy, ka mikatsaka mandrakariva ny sitrapon’Andriamanitra sy izay hahasoa ny hafa.
11. Ny hevitry ny Didin’ny Fiangonana ho fanehoana ny fitiavana sy ny famindrampon’Andriamanitra
Ny Didin’ny Fiangonana dia fitsipika sy didy izay mitarika antsika eo amin’ny fiainantsika kristianina. Tsy tokony hojerentsika ho fitsipika tsotra fotsiny izy ireny, fa ho fanehoana ny fitiavan’Andriamanitra sy ny famindram-pony amintsika. Amin’ny alalan’izy ireo no anehoan’Andriamanitra antsika ny fomba hiainana feno, mifanaraka amin’ny sitrapony sy ny fiombonana amin’ireo rahalahintsika amin’ny finoana.
Amin’ny fanatanterahana ny Didin’ny Fiangonana dia mamaly ny fitiavan’Andriamanitra isika ary maneho ny fanoloran-tenantsika amin’i Kristy. Ireo fitsipika ireo dia manampy antsika hanana fiainana feno fahasoavana, hanamafy ny fifandraisantsika amin’Andriamanitra, ary hamela antsika hitombo ao amin’ny fahamasinana. Tsara hotadidina fa ny Didy dia tsy natao hamerana antsika na hamerana ny fahafahantsika, fa hitarika antsika ho amin’ny tena fitiavana sy fahatanterahan’ny olombelona.
Mandrakotra lafin-javatra samihafa eo amin’ny fiainantsika ny Didin’ny Fiangonana, ary ny fanatanterahana izany dia manome antsika tombontsoa ara-panahy sy ara-piarahamonina. Ohatra sasany amin’ireo didy ireo ny fandraisana anjara amin’ny Eokaristia amin’ny Alahady sy ny andro masin’ny adidy, ny fiaikena ny fahotantsika indray mandeha isan-taona farafahakeliny, ary ny fitandremana ny andro fifadian-kanina sy fifadian-kanina. Ireo fanao ireo dia mamela antsika hihaona bebe kokoa amin’ny fahasoavan’Andriamanitra, hanamafy orina ny fiainam-bavaka, ary hiaina ao anatin’ny firaisana amin’ny fiangonana.
12. Ny toeran’ny Didin’ny Fiangonana eo amin’ny fananganana ny fieritreretana sy ny fahaiza-manavaka ara-moraly
Ny Eglizy, hatramin’ny andro voalohany niorenany, dia nihevitra ny Didy ho mpitari-dalana fototra amin’ny fananganana ny feon’ny fieritreretana sy ny fahaiza-manavaka ara-moraly. Ireo Didy ireo, izay nomen’Andriamanitra an’i Mosesy teo an-tendrombohitra Sinay, dia fitsipika masina izay manampy antsika hanana fiainana marina sy feno amin’ny fiombonana amin’Andriamanitra sy ny mpiara-belona amintsika.
Voalohany, ny Didy dia mampiseho amintsika ny fitiavan’Andriamanitra antsika sy ny faniriany hanana fiainana feno sy sambatra. Ny didy tsirairay dia fanasana ho tia an’Andriamanitra sy ny namana, hanaja ny hasin’ny tsirairay ary hikatsaka ny soa iombonana. Ny fitiavana no fahatanterahan’ny lalàna, ary ny didy dia mampianatra antsika ny fomba hitiavana marina sy amim-pahatsorana.
Ankoatra izany, ny Didy dia manampy antsika hanavaka ny tsara sy ny ratsy, ny tena marina sy ny diso. Manome torolalana mazava ho antsika izy ireo momba ny fomba hananana fiainana ara-drariny sy amim-pahamendrehana, mba hialana amin’ny fahotana sy ny vokany manimba. Ny didy tsirairay dia manasa antsika handinika ny ataontsika sy ny fanapahan-kevitra noraisintsika amin’ny fahazavan’ny fahamarinana avy amin’Andriamanitra, mba hahafahantsika mandray fanapahan-kevitra araka ny tokony ho izy sy araka ny etika eo amin’ny fiainantsika andavanandro.
Q & A
F: Iza no nanoratra ny Didin’ny Fiangonana?
A: Ny Didin’ny Fiangonana dia naorina tamin’ny alalan’ny fahefan’ny Fiangonana Katolika nandritra ny taonjato maro.
F: Inona no tanjon’ny Didin’ny Fiangonana?
A: Ny Didin’ny Fiangonana dia natao hitarihana sy hitarihana ny mpino amin’ny fampiharana ny finoana sy amin’ny fanoloran-tenany amin’ny fiangonan’ny Fiangonana.
F: Firy ny didin’ny Fiangonana?
A: Tamin'ny fomba nentim-paharazana, dia nisy didy fito an'ny Fiangonana, na dia nisy antontan-taratasin'ny papa sasany aza nanampy ny hafa nandritra ny tantara.
F: Inona avy ireo Didin’ny Fiangonana?
A: Ny didin’ny Fiangonana dia ahitana ny fanatrehana Lamesa amin’ny Alahady sy ny andro masin’ny adidy, ny fiaiken-keloka amin’ny sakramenta fara-fahakeliny indray mandeha isan-taona, ny fandraisana kômonio fara-fahakeliny amin’ny Paska, ny fitandremana ny andro fifadian-kanina sy ny fifadian-kanina, ny fandraisana anjara amin’ny fanohanana ara-nofo ny Fiangonana. Fiangonana, manambadia ao amin’ny Fiangonana ary manabe ny zanaka amin’ny finoana katolika.
F: Inona no maha-zava-dehibe ny fanatanterahana ny Didin’ny Fiangonana?
A: Ny fanatanterahana ny didin’ny Fiangonana dia mariky ny fahatokiana sy ny fanoloran-tena amin’ny fiainana kristianina, manamafy ny fifandraisana amin’Andriamanitra sy ny fiangonana ary mandray anjara amin’ny fanorenana ny Fanjakan’Andriamanitra eto an-tany.
F: Iza no manana fahefana hanova ny Didin’ny Fiangonana?
A: Ny fahefana hanova ny didin’ny Fiangonana dia miankina amin’ny Magisterium an’ny Fiangonana, izay ahitana ny Papa sy ny Eveka miombona aminy. Ny fiovana rehetra dia vokatry ny dingan'ny fahaiza-manavaka sy ny fanapahan-kevitry ny pastoraly amin'ny ambaratongam-pahefana.
F: Afaka manapa-kevitra ny tsy hanaraka ny Didin’ny Fiangonana ve ny mpino?
A: Na dia malalaka aza ny mpino tsirairay amin’ny fanapahan-keviny, dia zava-dehibe ny mahatsiaro fa ny Didin’ny Fiangonana dia ampahany amin’ny fampianarana sy ny fiainana ara-tsakramentan’ny Fiangonana. Noho izany, ny mpino dia andrasana hiezaka hanatanteraka izany araka izay azo atao ho fanehoana ny fanoloran-tenany amin’ny fiangonan’ny fiangonana sy ny fitomboany ara-panahy.
Hevitra farany
Fehiny, mbola mitoetra ho zava-miafina ny niandohan’ny Didin’ny Fiangonana izay nahaliana ny maro nandritra ny tantara. Na dia tsy azo nofaritana mazava aza hoe iza no mpanoratra na mpanoratra ireo didy ireo, dia tsy azo lavina ny maha-zava-dehibe azy sy ny maha-zava-dehibe azy ireo eo amin’ny fiainan’ny mpino katolika. Mampianatra antsika hiaina araka ny fotopampianarana izy ireo ary hitarika antsika amin’ny lalantsika mankany amin’ny fanamasinana manokana.
Na inona na inona fiaviany, ny Didin’ny Fiangonana dia manasa antsika hanamafy ny fifandraisantsika amin’Andriamanitra sy hiaina fiainana mifanaraka amin’ny soatoavina kristiana. Mamporisika antsika izy ireo mba handray anjara mavitrika amin’ny fiombonan’ny mpino sy hamelona ny finoantsika amin’ny alalan’ny vavaka, ny fandraisana ny fanasan’ny Tompo, ary ny fanazaran-tena amin’ny fiantrana.
Amin’ny farany, ankoatra ny maha-mpanoratra ny Didin’ny Fiangonana, ny zava-dehibe dia ny fanatonantsika azy ireo amin’ny fo feno fanetren-tena sy fahavononana hitombo eo amin’ny fiainantsika ara-panahy. Amin’ny fanarahana ireo didy ireo dia afaka miaina ny fifaliana sy ny fahatanterahan’ny fiainana ao amin’Andriamanitra sy mifanaraka amin’ny fiombonam-pinoana misy antsika isika.
Koa aoka ny Didin’ny Fiangonana ho mpitari-dalana tsy tapaka eo amin’ny fiainantsika andavanandro, mampahatsiahy antsika ny fanoloran-tenantsika amin’ny maha-Katolika sy mamporisika antsika hikatsaka ny fahamasinana amin’ny asa rehetra ataontsika. Enga anie ny hafany hihoatra ny fotoana sy ny habaka, mba hahatonga antsika ho mpianatr’i Kristy mahatoky, maneho ny fitiavany sy ny famindram-pony eto amin’izao tontolo izao.
Ny fahazavan’Andriamanitra anie hanazava ny lalantsika eo am-piezahana hiaina araka ny didin’ny Fiangonana, ary ny fahasoavan’Andriamanitra anie homba antsika mandrakariva amin’ny diantsika ara-panahy.