Nā Kaiāulu Karistiano Mua, ʻo ia kā mākou e kamaʻilio ai ma loko o kēia pou, kahi e aʻo ai mākou e pili ana i nā ʻano i loaʻa i kēia mau kaiāulu, a me nā ʻike hou aku he nui, e pili pono ana e hoʻomaopopo piha i kēia pilikia. No laila, ke kono aku nei au iā ʻoe e hoʻomau i ka heluhelu ʻana i ʻike mākou e pili ana i kēia mau kaiaulu haipule.
Papa kuhikuhi o nā ʻike
E ʻike ʻo wai nā kaiāulu Karistiano mua
Wahi a ka puke o ke Kauoha Hou, he Iudaio ka poʻe Karistiano mua ma o ka hānau a i hoʻohuli ʻia paha. I nā hana a nā lunaʻōlelo a me ka episetole i ko Galatia, haʻi ʻia mai iā mākou ka nā kaiāulu mua Kalikiano, ʻO lākou ma Ierusalema a ma waena o ko lākou mau alakaʻi ʻo Peter, James a me John, a me nā mea ʻē aʻe.
Ua ʻokoʻa ka poʻe Kalikiano mua mai nā Iudaio ʻē aʻe, i ko lākou manaʻoʻiʻo iā Iesū ka Haku a me ka hahai ʻana i ke aʻo a nā lunaʻōlelo a me ka hakakā e noho e like me kā Iesū i aʻo ai iā lākou ʻO kēia ke kumu i ʻae ʻole ai nā luna Iudaio iā lākou a hoʻomaʻau pinepine ʻia lākou no ko lākou mau manaʻoʻiʻo, ʻoiai ʻaʻole lākou e kūlike me nā aʻo a nā alakaʻi haipule kiʻekiʻe e noho aliʻi ana i kēlā manawa.
Akā hiki iā mākou ke haʻi i kekahi o nā ʻokoʻa o ka nā kaiāulu Kalikiano mua iā lākou me ka mahalo i nā poʻe ʻē aʻe:
- Manaʻoʻiʻo lākou iā Iesū, ka Haku a ke Keiki a ke Akua ka mea nāna e hoʻōla i nā kānaka.
- Ua bapetizo ʻia lākou.
- Ua hui lākou i nā kaiāulu e pule a hoʻonui i ka hilinaʻi i waena o ka poʻe.
- Ua hoʻolauleʻa lākou i ka Eucharist e like me kā Iesū i aʻo ai iā lākou.
- Ua hoʻolohe lākou i ke aʻo a nā lunaʻōlelo.
- Noho lākou ma ke ʻano he kaikunāne a kaʻana like i ka waiwai me ka poʻe ʻilihune.
Historia
I kēlā mau manawa, ke nā kaiāulu Kalikiano muaʻAʻole lākou i hoʻokō i ka poʻe i loko o ko lākou mau kaiaulu ponoʻī, piha a hauʻoli loa. No ka mea, i kēlā manawa, nā ola o kēlā mau kamaʻāina i loko o kēlā mau kaiāulu e ukali i nā manaʻo o nā hierarchs haipule kiʻekiʻe o ka Iudaio, ka mea i kēlā manawa kaohi i nā wahi āpau o ke kaiāulu.
Ma nā hana a nā lunaʻōlelo ua haʻi ʻia iā mākou, ʻo ka nā kaiāulu Kalikiano mua Ua mahele ʻia lākou i ʻekolu mau pūʻulu a mākou e ʻōlelo ai ma lalo:
I loko o ke kaiāulu ponoʻī: i nā kaiāulu ponoʻī kahi pilina i loaʻa ke ʻano o ka hui like ʻana, haʻi ʻia mai mākou ua hana ʻia kēia pilina ma o ka manaʻoʻiʻo i loko o Iesū, no ka mea ʻo nā lālā āpau o ke kaiāulu e like me he mau hoahānau, aia lākou i loko o ka pilina. ʻoiai lākou e noho pū nei me he mea lā he kaikunāne maoli lākou, kahi e puʻunaue ai i kā lākou waiwai a me nā mea a pau e pono ai.
Mahalo kēia i nā lunaʻōlelo āpau, nā ʻenekini o nā kaiāulu Kalikiano mua i kū mai.
Ua loaʻa i nā kaiāulu nā aʻo a me nā nūhou e pili ana i ke ola o Iesū me nā lunaʻōlelo, nāna i hānai i ko lākou ʻuhane me nā mea a lākou e haʻi aku ai a hana ai. Ke ulu nei ka manaʻoʻiʻo a me ka hui ʻana i waena o nā lālā o kēia kaiāulu.
I kona pilina me ke Akua: ka pule, nā hana a me nā hoʻolauleʻa: ʻO ka pule ʻana he hana ia i kēlā me kēia lā a me nā hana pinepine i nā kaiāulu Karistiano mua, ua hana ʻia kēia mau hana i loko o ka luakini ma Ierusalema a i ʻole i ko lākou mau home (ʻAʻohe o nā hale pule i kēia manawa).
Pule lākou i nā manawa kūikawā a i ka wā pilikia paha kahi kaikunāne, hana mau ʻia kēia mau pule me nā rites, i waena o kēlā mau hana a lākou i hana ai i ka wāwahi berena, ka bapetizo ʻana ma ke ʻano he komo e komo i ke kaiāulu a me ka kau ʻana o nā lima e hoʻouna i ka Uhane Hemolele.
I kāu hana ma waho o nā mikiona: i ka nā kaiāulu Kalikiano mua, Ua ʻike ka poʻe Karistiano i loko o kā lākou mau misiona pono lākou e hoʻolaha i ka poʻe hou aku. ʻO kēia ke kumu i hoʻolaʻa ʻia ai nā lunaʻōlelo a me nā poʻe ʻē aʻe i ka haʻi ʻōlelo a me ka haʻi ʻana i ka ʻeuanelio, i ka manawa mua ua kamaʻilio wale lākou i nā Iudaio, akā ma hope ua hoʻonui ʻia kā lākou misionari i nā poʻe ʻē aʻe.
Inā ʻoe i ʻike i kēia pou hoihoi, kono mākou iā ʻoe e heluhelu i kā mākou ʻatikala ma: Pehea e pule ai i nā Iesu he tausani?.
'O ka hui
I ka hoʻomaka, ua paʻa nā lunaʻōlelo i ka paʻa mai ka hoʻomaka, ke hoʻonui ʻia kēia mau kaiāulu, ʻaʻole hiki i nā lunaʻōlelo ke kūleʻa a laila hele lākou e koho i ka poʻe e hana i kekahi mau hana. Koho ʻia kēia mau ʻelele e ke kau ʻana o ka lima.
Ma waena o nā lawelawe nui i kapa ʻia ʻo ia ka lawelawe ʻo:
- ʻO ka lawelawe ʻana i ka ʻōlelo, ʻo ia ka haʻi ʻana i ka ʻeuanelio ma muli o Iesū.
- ʻO ke kuhina o ka pelekikena ʻana i ke kaiāulu a lawelawe i kāna mau ʻuhane a me nā pono. I ka lawelawe ʻana i ka ʻōlelo, he mea nui ke ʻano o nā lunaʻōlelo ma muli o lākou ka mea nāna e haʻi i ka ʻeuanelio, ua hoʻolālā ʻia kēia mau lawelawe e Iesū me nā haumāna e hāʻawi i nā lawelawe i ke kaiāulu.
Nā hakakā mua
I ka manawa mua hele mai nā Kristiano a pau mai ka Iudaio a me ka poʻe hoʻomana Iudaio, no laila hana lākou i nā hana Iudaio e like me ke ʻoki poepoe a me nā pule i loko o ka luakini. Akā i ka hiki ʻana aku o ka haʻi ʻōlelo i nā kūlanakauhale ʻē aʻe, kahi hapa iki o ka poʻe Iudaio, ʻo ka poʻe i huli i ka hoʻomana, ʻaʻole lākou he Iudaio akā he poʻe pagan.
Ma muli o kēia, ua kupu ka pilikia ma muli o ko lākou koi ʻana i ka poʻe pegana e hana i nā hana Iudaio, ʻo ia ke kumu, ua hele lākou e mālama i nā anaina ma Ierusalema, i mea e hoʻoponopono ai i kēia pilikia a loaʻa ka mea aʻe.
- E aʻo aku ʻaʻole he Kalikiano ʻo ka ʻaoʻao Iudaio.
- ʻO ka mea nui wale nō ma mua o ka mālama ʻana i nā lula a me nā kānāwai ka manaʻoʻiʻo iā Iesū ka mea nāna e hoʻōla.
- ʻO ke ola a Iesu e ʻōlelo ai no nā lāhui a pau o ka honua.
Alualu mua
ʻO nā pilikia mua i loaʻa i nā Iudaio me ka mana haipule Iudaio, ʻoiai ʻaʻole i ʻae ke kahuna nui Iudaio e nīnau ʻia kāna aʻo ʻana, no ka mea ʻo Iesū ka Mesia i ala aʻe. ʻAʻole kū mau kēia mau hoʻomaʻau, ua hana ʻia ke ʻike lākou i ka ulu mau ʻana o ke aʻo Kristiano ma nā mea ukali.
I loko o kēia wā o ka hoʻomaʻau i kū mai kēia mau hanana.
- ʻOiai nā ʻenemi o Iesū ʻaʻole lākou i ʻae i ka hoʻolaha ʻana o kahi hui kāne a me nā wahine i ke ala hou ʻana a ʻōlelo lākou he keiki ia na ke Akua.
- Ua hoʻopaʻahao lākou i nā lunaʻōlelo Petero a me Ioane, kahi a lākou i hahau aku ai iā lākou e pāpā aku iā lākou e haʻi aku e pili ana iā Iesū.
- A laila hopu lākou i nā lunaʻōlelo āpau a mahalo i ke kōkua o Gamaliel, ua hiki iā lākou ke hoʻokuʻu iā lākou.
- A laila hele lākou i ka pōhaku iā Diakona Esteban, ʻo ia ka martyr mua o ka Ekalesia.
- Ma hope o ka mea i hana ʻia me ka diakono ʻo Esteban, ua kaʻawale ke kaiāulu Karistiano ma Ierusalema, a ua mahuka aku lākou mai ka hoʻomāinoino ʻia mai e nā lālā, ua hoʻomaka lākou e haʻi ma nā kaona ʻē aʻe.
Nā'ike
Ma waena o nā ʻano i loaʻa ka nā kaiāulu Kalikiano mua Loaʻa iā mākou:
- ʻO kēia nā kaiāulu kahi hoʻokahi o lākou puʻuwai a me hoʻokahi ʻuhane, kahi i kūlike ai kēia mau kaiāulu a kahi i kahi ʻole ai ka ʻōlelo ʻino, ka lili i waena o haʻi.
- He mau kaiāulu lākou kahi e hōʻike ai i ka manaʻoʻiʻo o Iesū.
- ʻO kekahi o nā ʻano o ke kaiāulu Kalikiano ʻo ka ʻilihune, kahi e lilo ai i ʻilihune o ka ʻuhane a i ʻole puʻuwai, ʻo kēia kahi ala e kono ʻia ai ʻoe e mālama i ka poʻe i loaʻa ka ʻilihune o ka ʻuhane a i ʻole ka puʻuwai.
E hoʻopau i ka pou e pili ana nā kaiāulu Kalikiano mua Hiki iā mākou ke ʻōlelo he mau kaiāulu maʻamau kēia o nā Iudaio maoli ma o ka hānau ʻana, akā ma hope ua hoʻohui ʻia kekahi poʻe e ka hoʻololi. Ua hele mai kēia mau kaiāulu Kalikiano e hoʻokō i nā manaʻo like ʻole a me nā ʻano aʻo like ʻole, e like me kā Iesū i aʻo ai i kāna poʻe lunaʻōlelo.
Ke loaʻa nei kēia mau loina i kahi mau wahi i loko o nā kaiāulu i kēlā me kēia lā, ka mea i hoʻonāukiuki i nā hierarchs haipule kiʻekiʻe e kēia mau manaʻo hou, e aʻo ʻia nei i ke kaiāulu. A hoʻomaka nā hoʻomaʻau i nā poʻe a pau i ukali iā Iesū no ka mea ua manaʻo lākou iā ia he wahaheʻe.
Ua kamaʻilio pū mākou e pili ana i ka hui, nā hakakā mua a me nā hoʻomaʻau mua e hōʻeha ai kēlā mau kaiāulu Karistiano mua, no ka mea e haʻi ana i ka ʻōlelo a Iesū a noho e like me kāna aʻo. ʻO ia ke kumu, pono i nā kaiāulu e hoʻonohonoho pono e hiki ai ke hoʻoponopono i nā pilikia i ala aʻe i kēlā me kēia lā, me ka pale ʻana i nā hoʻomaʻau i hoʻokau ʻia ai lākou no nā manaʻo like ʻole.